Telefon ve Çocuk

Çocuğun telefon kullanımını yönetmek, günümüz ebeveynleri için en temel sorumluluklardan biri haline gelmiştir. Pek çok aile, çocuğun telefonla ilişkisini belirlemekte, sınırlar çizmekte çok ciddi problemler yaşamaktadır. Anne babanın çocuğun telefonla ilişkisini nasıl düzenleyeceğini konuşmadan önce, ebeveynin çocuğuna karşı temel sorumluluklarının üzerinden geçmekte fayda var. Temel sorumlulukları belirledikten sonra telefon konusunda sınırları çizmek çok daha kolay olacaktır.

Ebeveynin çocuğuna karşı birincil ve vazgeçilemez sorumluluğu, çocuğun temel ihtiyaçlarını karşılamaktır. Temel ihtiyaçlar, hayatta kalmayı sağlayan ihtiyaçlardır. Beslenme, barınma ve sağlığını koruma temel ihtiyaçlar olarak kabul edilir. Bu ihtiyaçlarda esas olan hayatta kalmayı sağlamaktır. Bu ihtiyaçlar hayati önem ifade ettiği için ebeveyn yerine getirmediğinde ya da getiremediğinde kurumların devreye girmesi beklenir.

Ebeveynin çocuğun temel ihtiyaçlarını karşılamak dışında da sorumlulukları vardır. Çocuğun kendisini iyi hissetmesini sağlayacak, pozitif duyguları deneyimletecek, yeteneklerini ortaya çıkaracak ve gelişmesini sağlayacak unsurları sunmak ebeveynin diğer görevleri arasındadır. Ebeveyninin sorumluluklarını böyle belirledikten sonra telefon konusunda nasıl bir sorumluluğu olduğunu konuşabiliriz. Artık telefon dediğimizde bahsettiğimiz cihazlar; pek çok işlemi yerine getirebilen akıllı cihazlardır. Akıllı telefonların en temel fonksiyonu ise rahatlıkla internete bağlanabiliyor olmasıdır. Bu sayede telefonlar kullanıcısına sanal ve sınırsız bir dünya sunmaktadır.

Ebeveynler çocuklarına telefon almamalı, bunun yerine mülkiyeti kendilerinde olan bir telefonu kullanması için izin vermeliler. Bir kişi için bir ürün satın almanız o ürünün kullanımını o kişiye bırakmanız anlamına gelir. Ebeveynin temel görevleri arasında çocuğu büyük tehlikelere karşı korumak vardır. Telefon çocuk için hayati tehditler oluşturan bir cihaz mıdır? Evet. Çünkü çocuklar kontrolsüz internet ortamında çok büyük tehditler altındadırlar. İnternette mahremiyetlerini koruyamama, terör örgütlerinin propagandalarına maruz kalma, pornografik içeriğe denk gelme riskleri oldukça yüksektir. Ebeveyn bu riskler karşısında birtakım ihtiyaçları karşılamak için kendi kontrolünde çocuğun kullanması için telefon verebilir.

Ebeveyn çocuğun gerçek ihtiyaçlarını sağlıklı ve doğru bir şekilde gidermeye odaklanmalıdır. Çocuğun bir şeyi istiyor olması bunun gerçek bir ihtiyaç ya da doğru bir seçim olduğu anlamına gelmez. Çocuğun sağlıklı gelişimi; onu sadece  mutlu etmeye değil, hayatı doğru bir şekilde öğrenmesine odaklanmak demektir. Bütün arkadaşlarında telefon olması, telefonu çocuk için ihtiyaç haline getirmez. Böyle bir ihtiyacı olup olmadığına ebeveyn karar vermelidir. Ebeveynin çocuğun ihtiyaçlarını onun arkadaşlarına bakarak belirlemesi veya karar vermesi doğru değildir.

• Sahip olduğunuz bir ürünün bütün hakları ve sorumlulukları size aittir. Ebeveyn telefonu bu bilinçle çocuğun kullanmasına izin verebilir. Bunu yaparken başlangıçta çocukla bazı sınırları belirlemek gerekir. Şimdi bu sınırları ele alalım.

• Çocuklar 3 yaşına kadar herhangi bir şekilde ekrana maruz kalmamalıdır. Günlük ekran süresi 3 yaşından sonra her yaş için 10 dakika artırılarak belirlenebilir. Yani 4 yaşına gelmiş bir çocuk günlük 10 dakika ekranda ebeveynin belirlediği bir şeyler izleyebilir. 6 yaşında ise bu süre 30 dakikaya çıkarılabilir. 12 yaşını doldurduktan sonra bu süre 120 dakika olarak sabitlenir. 12 yaş üstü her birey için sağlıklı sınır 2 saat kabul edilir. Bu takdirde 12 yaş öncesinde özel bir ihtiyaç yoksa çocuğun kullanımına telefon vermek doğru değildir.

• 12 yaş altındaki çocuğun ebeveynin özel telefonunu kullanması da doğru değildir. Çocukların doğru tutumları yetişkinlerden öğrenmesi gerekir. Günümüzde cep telefonları bireylerin en özel eşyalarından biri haline gelmiştir. Telefonumuz sadece kendi mahremiyetimizi korumak için değil, telefon üzerinden iletişimde bulunduğumuz diğer kişilerin mahremiyetini de ifade etmektedirler. Hem bu mahremiyeti korumak hem de ona mahremiyeti öğretebilmek adına çocuklar ebeveynin telefonunu kontrol altında ve çok sınırlı olarak kullanabilirler. İzinsiz kullanmaya kesinlikle müsaade etmemek gerekir.

• 12 yaşından sonra çocuğun telefon kullanmasına izin vermeyi düşünen ebeveyn aşağıdaki sınırlara dikkat ettiği takdirde telefondan ortaya çıkabilecek sorunlara karşı çocuğunu büyük oranda koruyabilir.

• Bir telefonun kullanımına izin vermeden önce onunla net bir anlaşma yapın. Bunu anlaşılır biçimde açıklayın. Hatta yazılı hale getirin. Çocuğunuza yeni bir telefon almak zorunda değilsiniz. İhtiyaçlarını giderebilecek ortalama özelliklerde bir telefon vermeniz onun psikolojik gelişimine daha çok hizmet edecektir. Telefon hattındaki internet paketinin ise en alt limiti geçmemesine özen gösterin.

Anlaşmanızda şu sınırlara yer vermeniz önemlidir;

• Senin için böyle bir telefon almayı uygun gördük. Bunu senin kullanmana izin vermeği düşünüyoruz. Ama öncesinde seninle bir anlaşma yapmalıyız. Bu telefonu kullanmayı seçmen aynı zamanda şunları kabul ettiğin anlamına da gelir.

• Bu telefon bana ait (anne ya da baba hangisine aitse), şu an senin kullanımına izin veriyorum ama bu gerekli gördüğüm zaman bunu senden alabileceğim anlamına gelir.

• Bu telefonu evde ancak 2 saat kullanabilirsin. Evin dışındakilere karışmıyorum.

• Telefon bana ait olduğu için istediğim zaman senden alıp içeriğine bakabilirim. Benim bilmediğim bir şifreyi telefonun herhangi bir yerine uygulayamazsın.

• Benim arkadaş olmadığım bir sosyal medya hesabı veya gerçek olmayan kişiler adına herhangi bir hesap açamazsın.

• Bu kurallara dikkat etmemen telefonumu senden geri almamı seçmen anlamına gelir.

Unutmayın ki bu sınırlar çocuğunuzu engellemek ya da mahrum etmek için değildir. Aksine ona olan sevginizin en bariz tezahürü olan koruma görevinizi yerine getirmek içindir. Pedagoji Derneği olarak; “Geleceğin, akıllı sistemler ile sağlıklı ilişki kurması öğretilmiş çocuklar tarafından inşa edileceğine” inanmaktayız.